Từ những giai điệu trong trẻo ngợi ca tình yêu của thiếu nhi đến những khúc ca hùng tráng về công lao vĩ đại của Bác, hình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu đã được khắc họa một cách sâu sắc và đa dạng qua âm nhạc Việt Nam.
Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ là nhà lãnh đạo thiên tài mà còn là người cha kính yêu của cả dân tộc. Tình cảm sâu sắc ấy đã được các nhạc sĩ, nhà thơ gửi gắm trọn vẹn trong những ca khúc đi cùng năm tháng. Mỗi giai điệu, lời ca là một nốt nhạc tri ân, khắc họa rõ nét hình ảnh giản dị, vĩ đại và tình yêu bao la của Bác dành cho đất nước, con người Việt Nam.
Những ngày tháng 5 có Sinh nhật của Người, cùng nghe lại một số nhạc phẩm tiêu biểu, thể hiện tình cảm kính yêu đối với Bác Hồ.
Chủ tịch Hồ Chí Minh làm việc tại Phủ Chủ tịch. Ảnh: TTXVN
1. Ai yêu Bác Hồ Chí Minh hơn thiếu niên nhi đồng
Có lẽ đây là ca khúc quen thuộc nhất đối với bao thế hệ người Việt Nam, đặc biệt là các em thiếu nhi. Giai điệu tươi vui, trong sáng cùng lời ca giản dị mà chân thành đã khắc họa hình ảnh Bác Hồ gần gũi, yêu thương trẻ em, đồng thời thể hiện niềm tự hào của các em khi được sống trong thời đại Hồ Chí Minh.
Lần đầu gặp Bác Hồ tại Quảng trường Ba Đình năm 1945, hình ảnh Người vẫy tay với thiếu nhi đã khắc sâu vào tâm trí nhạc sĩ Phong Nhã. Cuối năm đó, trên đường từ Cung Thiếu nhi về nhà, ông đã sáng tác ca khúc Ai yêu Bác Hồ Chí Minh hơn thiếu niên nhi đồng khi còn là một quản ca. Bài hát được các em thiếu nhi biểu diễn tại Phủ Chủ tịch nhân dịp sinh nhật Bác năm 1946. Đến năm 2015, ca sĩ Minh Quân thực hiện MV ca khúc này với sự tham gia của đông đảo thanh thiếu nhi và nghệ sĩ.
2. Bác Hồ một tình yêu bao la
Bác Hồ một tình yêu bao la được nhạc sĩ Thuận Yến viết vào năm 1979, ông vinh dự gặp Bác năm 1966. Ca khúc thể hiện những tình cảm, lòng ngưỡng mộ, kính yêu của nhạc sĩ nói riêng và nhiều thế hệ nhân dân nói chung đối với vị Cha già của dân tộc, người đã dành cả cuộc đời vì đất nước hòa bình, độc lập, tự do và hạnh phúc của nhân dân.
Giai điệu da diết, sâu lắng cùng lời thơ giàu hình ảnh đã vẽ nên một Bác Hồ vĩ đại mà giản dị, một trái tim nhân ái bao la luôn hướng về dân tộc. Bài hát như một lời khẳng định tình yêu thương của Bác vẫn sống mãi trong trái tim mỗi người dân Việt Nam.
3. Hồ Chí Minh đẹp nhất tên Người
Hồ Chí Minh đẹp nhất tên Người là khúc ca hùng tráng, ngợi ca vẻ đẹp tinh thần và những cống hiến vĩ đại của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Tên Người đã trở thành biểu tượng cho độc lập, tự do và thống nhất của dân tộc. Giai điệu trang trọng, hào hùng cùng lời ca súc tích đã khắc họa một Hồ Chí Minh vĩ nhân, người đã dẫn dắt dân tộc Việt Nam vượt qua bao khó khăn, thử thách để giành lấy hòa bình và độc lập.
Nhạc sĩ Trần Kiết Tường chia sẻ, ông viết Hồ Chí Minh đẹp nhất tên Người năm 1960 tại Hà Nội. Vì Bác là tinh hoa của Đảng, của dân tộc, nên theo ông, ca ngợi Bác cũng là ca ngợi Đảng và dân tộc anh hùng. Sau khi hoàn thành, ông chỉ dám hát cho bạn bè nghe trong hai năm. Đến năm 1962, khi ốm nặng, ông đã gửi bài hát cho ca sĩ Quốc Hương hát và sau đó, ca khúc được trình bày để Bác nghe đến 7 lần.
4. Người là niềm tin tất thắng
Bài hát thể hiện niềm tin tuyệt đối của nhân dân Việt Nam vào sự lãnh đạo sáng suốt của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam. Trong những năm tháng kháng chiến gian khổ, hình ảnh Bác Hồ luôn là nguồn động viên to lớn, là ngọn hải đăng soi đường dẫn lối dân tộc đi đến thắng lợi cuối cùng. Giai điệu mạnh mẽ, lạc quan cùng lời ca khẳng định chân lý "Không có gì quý hơn độc lập tự do" mà Bác đã truyền đạt.
Năm 1969, sau khi Bác Hồ mất, nhạc sĩ Chu Minh đã viết Người là niềm tin tất thắng, được nghệ sĩ piano Hoàng Mãnh và ca sĩ Bích Liên thu âm. Ca khúc ra đời từ cảm xúc của ông sau khi viếng Bác ngày 9/9/1969, lấy cảm hứng từ câu nói của Fidel Castro: "Người ra đi lại là mầm sống vĩnh cửu". Những lời ca "Thế giới nghiêng mình, loài người tiếc thương..." đã thể hiện sự ngưỡng mộ và niềm tin vào lý tưởng của Bác.
5. Dấu chân phía trước
Ca khúc mang âm hưởng sâu lắng, gợi nhớ về hành trình cách mạng đầy gian truân nhưng vĩ đại của Bác Hồ. Dấu chân phía trước không chỉ là hình ảnh về những bước đi lịch sử mà còn là sự tiếp nối của các thế hệ người Việt Nam trên con đường mà Bác đã chọn. Giai điệu trầm hùng, lời ca giàu ý nghĩa đã khắc họa hình ảnh nhà lãnh đạo kiên định, luôn hướng về tương lai của dân tộc.
Bài hát Dấu chân phía trước được nhạc sĩ Phạm Minh Tuấn viết năm 1980, nhân kỷ niệm sinh nhật lần thứ 90 của Bác Hồ, nhưng 10 năm sau đó, ca khúc mới được phổ biến rộng rãi. Bài hát được sáng tác dựa trên lời bài thơ dài Dấu chân phía trước của nhà thơ Hồ Thi Ka đăng trên báo Văn nghệ TP HCM.
6. Tiếng hát giữa rừng Pác Bó
Tiếng hát giữa rừng Pắc Bó là một bài hát hay ca ngợi lãnh tụ của dân tộc Việt Nam. Lời ca dâng Bác được tác giả thành kính gửi vào giai điệu hát Then nổi tiếng vùng Đông Bắc, kết hợp với lối nghĩ giản dị của dân gian.
Cố nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ, chủ nhân của ca khúc, từng chia sẻ, theo đề nghị của cố NSND Quốc Hương, ông đã sáng tác ca khúc Tiếng hát giữa rừng Pác Bó để chúc thọ Bác 70 tuổi (năm 1960). Ðúng ngày sinh nhật Bác, 19/5/1960, NSND Quốc Hương đã hát ca khúc này qua làn sóng điện Ðài Tiếng nói Việt Nam. Sau đó ca khúc này được nhiều danh ca thể hiện như NSND Mai Khanh, NSƯT Anh Ðào...
7. Đôi dép Bác Hồ
Bài hát giản dị mà xúc động này lại tập trung vào chi tiết đời thường nhưng vô cùng ý nghĩa: đôi dép cao su của Bác Hồ. Đôi dép đã cùng Bác đi khắp nẻo đường cách mạng, từ chiến khu đến những hội nghị quốc tế. Giai điệu nhẹ nhàng, tình cảm cùng lời ca chân thật đã gợi lên hình ảnh một vị lãnh tụ giản dị, gần gũi, tiết kiệm và luôn đặt lợi ích của dân tộc lên trên hết. Đôi dép trở thành biểu tượng cho sự thanh bạch, giản dị và tinh thần cách mạng kiên cường của Bác.
Chia sẻ về quá trình sáng tác nhạc phẩm này, nhạc sĩ Văn An cho biết ca khúc Đôi dép Bác Hồ được sáng tác dựa trên thơ của Nam Yên. Ông kể lại rằng trong kháng chiến chống Pháp, Bác Hồ đã quen với nếp sống tiết kiệm do hoàn cảnh khó khăn ở rừng núi. Ngay cả khi về Hà Nội, đất nước đã ổn định hơn, Bác vẫn giữ thói quen giản dị, gắn bó với bộ kaki bạc màu, mũ nan và đôi dép cao su từ thời ở Việt Bắc.
8. Ca ngợi Hồ Chủ tịch
Ra đời sớm và nổi bật có lẽ là tác phẩm Ca ngợi Hồ Chủ tịch của nhạc sĩ Lưu Hữu Phước. Ca khúc này được sáng tác năm 1947. Năm 1951, nhạc sĩ Lưu Hữu Phước đã đề nghị nhà thơ Nguyễn Đình Thi chỉnh sửa phần lời và cho đến nay, Ca ngợi Hồ Chủ tịch vẫn là một trong những ca khúc được nhắc tới nhiều nhất ở mảng đề tài viết về Bác Hồ.
Có một câu chuyện khá thú vị, bên cạnh Ca ngợi Hồ Chủ tịch được coi là lãnh tụ ca, còn có hai bài khác cùng tên cũng rất nổi tiếng của hai tác giả đều là những tên tuổi lừng danh. Đó là Ca ngợi Hồ Chủ tịch do nhạc sĩ Văn Cao sáng tác năm 1950 với lời ca: "Người về mang tới niềm vui/ Mùa thu nắng tỏa Ba Đình…". Một năm sau đó, năm 1951, nhạc sĩ Đỗ Nhuận sáng tác Ca ngợi Hồ Chủ tịch với lời ca: "Bừng sáng ánh sao vàng trên bóng cờ, Hồ Chí Minh thân yêu của ta...".
Ngoài những ca khúc tiêu biểu trên, nền âm nhạc Việt Nam còn rất nhiều tác phẩm ca ngợi Chủ tịch Hồ Chí Minh với tất cả tấm lòng kính yêu và biết ơn khác. Mỗi bài hát mang một sắc thái riêng, một góc nhìn khác nhau về Bác, nhưng tất cả đều chung một tình cảm thiêng liêng, khẳng định hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh mãi mãi sống trong trái tim của mỗi người dân Việt Nam và trong lịch sử hào hùng của dân tộc.
Những ca khúc này không chỉ là di sản vô giá mà còn là nguồn sức mạnh tinh thần to lớn, tiếp thêm động lực cho các thế hệ mai sau trên con đường xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Tags