Tour đêm “Tiếng chuông Trấn Vũ”: Gắn bảo tồn di sản với phát triển sản phẩm du lịch mới

Giữa lòng Thủ đô ngàn năm văn hiến, tour đêm Tiếng chuông Trấn Vũ tại đền Quán Thánh (quận Ba Đình, Hà Nội) mang đến cho du khách một hành trình khám phá văn hóa, lịch sử theo cách tiếp cận hiện đại, giàu tính trải nghiệm. 

Là sản phẩm du lịch đêm thứ 5 được giới thiệu tại Hà Nội, chương trình góp phần cụ thể hóa định hướng phát triển du lịch gắn với bảo tồn và phát huy giá trị di sản, đồng thời tạo thêm điểm nhấn mới trên bản đồ du lịch đêm trên địa bàn Thủ đô.

Làm mới nét cổ xưa bằng nghệ thuật đương đại

Đền Quán Thánh là một trong Tứ trấn thiêng liêng của kinh thành xưa, được xây dựng từ thời Vua Lý Thái Tổ dời đô từ Hoa Lư về Thăng Long. Lấy cảm hứng từ lễ hội mừng ngày Đức Thánh Huyền Thiên Trấn Vũ giáng lâm ban phúc – một nghi lễ linh thiêng được tổ chức hằng năm tại đền, chương trình tour đêm Tiếng chuông Trấn Vũ diễn ra trong thời gian 90 phút, được chia thành hai phần hấp dẫn.

Trong phần đầu, du khách ngồi hai bên sân đình để theo dõi các tiết mục biểu diễn thực cảnh: Tái hiện đoàn rước xưa, nghi thức dâng chúc văn, trích đoạn tuồng cổ ca ngợi công lao Đức Thánh… Các màn diễn được sắp đặt theo trình tự không gian – thời gian – nghi lễ, mang lại cảm giác trang trọng mà gần gũi, cổ kính mà vẫn sống động như những thước phim lịch sử.

Phần hai là hành trình tương tác, đưa du khách bước sâu vào không gian đền thiêng để chiêm bái và tìm hiểu các hiện vật quý như đôi đèn đồng trùng sinh, Khánh đồng cổ Trấn Vũ Quán Khánh, đặc biệt là bức tượng đồng Huyền Thiên Trấn Vũ – một kiệt tác nghệ thuật của nghệ thuật đúc Đồng của người Việt thế kỷ thứ 17. Tượng cao gần 4 mét, nặng 4 tấn, thể hiện hình ảnh oai nghiêm của vị thần với thanh kiếm trừ tà và rùa thần bên cạnh. Pho tượng không chỉ là biểu tượng tâm linh mà còn là kiệt tác điêu khắc, thu hút sự quan tâm của du khách và các nhà nghiên cứu. Những câu chuyện về các làng nghề truyền thống gắn bó với vùng đất Thăng Long như: Làng lụa Trúc Bạch, làng đúc đồng Ngũ Xã được đan xen giới thiệu đến du khách.

Ông Tạ Nam Chiến, Chủ tịch UBND quận Ba Đình (thành phố Hà Nội) cho biết, nhằm phát triển công nghiệp văn hóa trên địa bàn thủ đô, quận Ba Đình chú trọng xây dựng các sản phẩm du lịch đặc thù góp phần quảng bá các giá trị văn hóa, đặc trưng gắn với các di tích lịch sử, lễ hội truyền thống. Nhiều sản phẩm của quận đã định vị được thương hiệu như Bảo tàng đường phố Hà Nội, Chuyến tàu đêm di sản tại khu vực Đảo Ngọc Trúc Bạch. Sau nhiều dự án đầu tư, tu bổ, tôn tạo, đền Quán Thánh được xếp hạng là di tích quốc gia đặc biệt (năm 2022) và được công nhận là điểm du lịch của thành phố Hà Nội (năm 2024). Được xây dựng bằng tâm huyết, tình yêu sâu sắc với vùng đất linh thiêng, với mục tiêu phát triển điểm du lịch Đền Quán Thánh, tour đêm Tiếng chuông Trấn Vũ mong nhận được sự yêu mến của nhân dân và của du khách trong nước, quốc tế, trở thành sản phẩm thiết thực góp phần bảo tồn và phát huy giá trị của di tích gắn với phát triển du lịch Thủ đô.

Đạo diễn trẻ Ninh Quang Trường chia sẻ, để xây dựng phần trình diễn thực cảnh trong tour đêm Tiếng chuông Trấn Vũ, ê-kíp đã nghiên cứu rất kỹ các tư liệu lịch sử về đền Quán Thánh. Nội dung lựa chọn để dàn dựng là những tuồng tích về Đức Thánh Huyền Thiên Trấn Vũ, chuyện về dâng lễ vật… Các chi tiết được sắp xếp theo trình tự không gian, thời gian nhằm đảm bảo tính thống nhất trong trải nghiệm của khán giả.

Khi dàn dựng Tiếng chuông Trấn Vũ, đạo diễn Ninh Quang Trường kỳ vọng những câu chuyện từng "ngủ quên" trong sách cổ sẽ được "đánh thức" bằng ngôn ngữ nghệ thuật đương đại, với sự tham gia của cả nghệ sĩ chuyên nghiệp và người dân địa phương. Chương trình không chỉ góp phần lan tỏa giá trị văn hóa truyền thống, mà còn tạo trải nghiệm giải trí mới mẻ, giúp giới trẻ tiếp cận di sản theo cách hiện đại, gần gũi hơn.

Điểm nhấn cho du lịch đêm Hà Nội

Tour đêm Tiếng chuông Trấn Vũ đã đọng lại nhiều ấn tượng với chị Nguyễn Thùy Trang (quận Ba Đình, Hà Nội), đặc biệt trước sự đầu tư công phu về sân khấu và sự tiếp đón nhiệt tình, niềm nở, hướng dẫn chu đáo của Ban tổ chức. Sự kết hợp giữa biểu diễn chuyên nghiệp và sự tham gia của chính người dân phường Quán Thánh góp phần tạo nên nét chân thực, gần gũi cho chương trình. Trong bối cảnh văn hóa ngày càng được coi trọng như một nguồn lực phát triển, theo chị Thùy Trang, các tour đêm như "Tiếng chuông Trấn Vũ" đang góp phần nuôi dưỡng dòng chảy văn hóa trong lòng Thủ đô.

Lần đầu trải nghiệm tour đêm, chị Mai Kim Thoa (Tuyên Quang) chia sẻ: "Khoảng thời gian 90 phút chương trình trôi qua nhanh chóng, cho thấy sức hấp dẫn của nội dung. Phần đầu gây ấn tượng với tiếng chuông đền ngân vang, nghệ thuật trình diễn tuồng và nghi thức tế lễ trang nghiêm được tái hiện trước sân đình. Phần sau, du khách được dâng hương, tham quan không gian bên trong Đền và trải nghiệm các hoạt động văn hóa như chiêm ngưỡng áo dài cổ, thưởng trà Đào Bích – loại trà tiến Vua đặc trưng của đền, thử trà sữa trân châu pha từ trà Đào Bích, xem trình diễn thư pháp hoặc chọn mua đồ lưu niệm. Tour đêm chạm được vào nhiều cung bậc cảm xúc, từ bất ngờ, thấm chiều sâu văn hóa, cảm giác linh thiêng đến sự thoải mái khi đi hết hành trình".

Ông Nguyễn Tiến Đạt, Phó Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Hà Nội nhận định: Đền Quán Thánh là một trong những di tích lịch sử lâu đời, có giá trị đặc biệt về văn hóa, tâm linh của Thủ đô. Việc khai thác tour đêm tại đây không chỉ góp phần làm phong phú thêm sản phẩm du lịch đêm của Hà Nội, mà còn tạo cơ hội để kể lại câu chuyện lịch sử một cách sinh động, hấp dẫn hơn. Diễn ra trong không gian cổ kính, trang nghiêm, dưới hiệu ứng ánh sáng nghệ thuật, tour đêm mang đến trải nghiệm mới mẻ cho du khách.

Để sản phẩm vận hành hiệu quả, việc tổ chức trình diễn ngoài trời cần được tính toán kỹ lưỡng yếu tố thời tiết, tránh bị động khi xảy ra mưa lớn. Bên cạnh đó, để tiếp cận rộng hơn với du khách quốc tế, chương trình cần có phần giới thiệu bằng tiếng nước ngoài, trước mắt là tiếng Anh. Về lâu dài, nội dung biểu diễn nên được làm mới, kết hợp với các hoạt động theo chủ đề, gắn với sự kiện văn hóa – du lịch trong năm, nhằm gia tăng trải nghiệm và khuyến khích du khách quay trở lại.

Tại Hà Nội, Tiếng chuông Trấn Vũ là tour đêm thứ 5 được đưa vào khai thác, sau các sản phẩm tại Nhà tù Hỏa Lò, Hoàng thành Thăng Long, Văn Miếu – Quốc Tử Giám và Bảo tàng Văn học. Dự kiến từ tháng 8/2025, tour sẽ được tổ chức định kỳ hàng tuần, với quy mô phục vụ khoảng 100 khách mỗi đêm. Trong bối cảnh ngành du lịch đẩy mạnh phát triển sản phẩm du lịch đêm nhằm tăng chi tiêu và kéo dài thời gian lưu trú, tour đêm tại đền Quán Thánh không chỉ mở rộng điểm đến về đêm mà còn góp phần làm nổi bật chiều sâu văn hóa – lịch sử Thăng Long theo hướng hiện đại, sáng tạo, phù hợp với thị hiếu du khách trẻ và khách quốc tế. Với sự đầu tư bài bản, kết hợp hài hòa giữa yếu tố truyền thống và công nghệ trình diễn hiện đại, "Tiếng chuông Trấn Vũ" hứa hẹn trở thành điểm nhấn du lịch đặc sắc của Hà Nội trong năm tới.