Đen trở lại trong "Lãng đãng"

Không phải tín đồ của rap, nên cũng không phải khán giả "nghiện" Đen, nhưng thú thật người viết có cảm giác rất vui khi biết tin Đen vừa ra mắt MV Lãng đãng. Đây là sự trở lại của Đen sau một thời gian vắng bóng.

Xem chuyên đề Nhạc Việt ngày nay TẠI ĐÂY

MV Lãng đãng được ra mắt hôm 29/7/2025 trên kênh YouTube Đen Vâu Official với 5,19 triệu người đăng ký. Tính đến đầu tuần này (4/8) Lãng đãng thu hút hơn 1,5 triệu lượt xem, 80 nghìn lượt thích, gần 5 nghìn bình luận. Một con số không nhiều so với chính Đen nhưng vẫn đủ chứng minh sự đón nhận của khán giả với các sản phẩm của nam rapper này.

Vẫn là một Đen rất riêng

Cái tên Lãng đãng trên thực tế hình như nó chả mấy liên quan đến rap, bởi vì cứ nhắc đến rap người ta sẽ nghĩ đến những cái tên "ngầu" hơn hoặc đời hơn. Đằng này, Lãng đãng là một cái tên tràn đầy cảm xúc, nó dường như phù hợp hơn với kiểu trữ tình, tâm trạng, nên người viết cứ tạm gọi bài rap Lãng đãng của Đen là loại rap trữ tình.

Ở đây, trữ tình không đồng nghĩa với yếu tố lãng mạn kiểu tình yêu đôi lứa, mà là trữ tình theo nghĩa rộng: Một kiểu biểu đạt cảm xúc cá nhân chân thành, sâu lắng, gắn với suy tưởng nội tâm. Đen viết về nỗi niềm, về sự biết ơn, về sự chuyển động trong tâm lý và cả những chi tiết nhỏ bé của cuộc sống mà người ta thường bỏ quên.

Một trong những điểm mạnh nhất của Đen là ngôn ngữ được tiếp tục thể hiện trong Lãng đãng. Bài rap này Đen không viết để gây sốc hay để tạo viral, mà viết như một người quan sát đầy tỉnh thức. Những hình ảnh như: "Đi vào rừng để nghe từ trong làn sương cái mùi thoảng thoảng"; hay "Muốn nuốt từng ngụm nắng bay cứ như là mang trên người đầy diệp lục"; hoặc "Sực nhớ ra không thể nào mà đếm đất mẹ đã cho bao bát cơm đầy"… cho thấy Đen là một người viết với cảm thức rất gần với thi ca. Đen rất có khiếu trong cách dùng từ, dù không chủ ý dùng từ lạ để thể hiện cái tôi, mà dùng từ bình dị để chuyển tải chiều sâu nhưng từ của Đen lại rất khác biệt nhưng vẫn dễ hiểu. Cách viết ấy khiến tác phẩm của Đen không chỉ là âm nhạc, mà còn tựa như một bản văn tự sự có phong cách riêng.

Đáng nói hơn, lời ca của anh không bị ngắt mạch bởi flow, một điều khá hiếm với rap. (Flow là cách một rapper thể hiện lời rap trên nền nhạc (beat), bao gồm nhịp điệu, cách ngắt nhịp, nhấn nhá và cả cách gieo vần, tạo nên một dòng chảy âm nhạc riêng biệt). Ở Đen, rap không đối lập với ca từ, mà trở thành phương tiện nâng đỡ ý niệm. Điều đó khiến mỗi bài rap, trong đó có Lãng đãng, có thể được đọc như một bài thơ, hoặc một bài văn ngắn.

Ngay từ tựa đề, Lãng đãng đã gợi mở cảm giác phiêu du, thảnh thơi và không ràng buộc. Đây là một ca khúc rap không ồn ào, không hô khẩu hiệu, không phô trương cá tính như phần đông sản phẩm thị trường. Trong một bối cảnh mà nhiều rapper trẻ chọn thế mạnh về flow nhanh, beat mạnh, punchline (punchline là một câu hoặc một đoạn ngắn, thường gây ấn tượng mạnh, mang tính đả kích, châm biếm, hoặc hài hước, được sử dụng để tạo điểm nhấn và thu hút sự chú ý) để khẳng định mình, thì Đen bước lùi lại. Anh viết lời như một người kể chuyện, như thể đang ghi nhật ký vào một buổi chiều nắng đẹp nơi ta chỉ cần lắng nghe để cảm nhận, không cần phải quá cố gắng.

Thơ mộng, tỉnh táo và riêng biệt

Người viết phải dành cho Đen những từ như vậy khi nhắc đến Lãng đãng và rộng hơn là đến Đen trong hành trình âm nhạc của anh gắn liền với rap. Nghĩ vui, nếu gọi Đen là một kẻ "ngoại đạo" trong chính lãnh địa mình từng góp phần định danh thì cũng chả ngoa, Lãng đãng là một minh chứng rất rõ ràng.

Không phụ thuộc vào giai điệu "bắt trend", không cần đến đoạn hook (hook, hay còn gọi là điệp khúc, là một đoạn nhạc ngắn hoặc một câu hát, được lặp đi lặp lại trong bài hát để tạo điểm nhấn và giúp người nghe dễ nhớ) "gây nghiện" hay âm thanh giật gân, bài rap mới của Đen chậm rãi như một dòng suối, cứ thế len lỏi vào tâm trí người nghe bằng sự giản dị, chiêm nghiệm, và một màu sắc rất riêng: Màu sắc của Đen. Nói cách khác, Lãng đãng giống như một cú đi bộ nhẹ nhàng giữa thế giới âm thanh gấp gáp.

Beat nhạc mang màu acoustic tạo ra một không gian ấm áp, mơ màng. Bài rap có độ dài hơn 5 phút, nếu so với những bài hát phổ biến hiện nay của âm nhạc đại chúng thì đây là một bài có thời lượng dài, nhưng nó lại hoàn toàn không gây mỏi mệt cho người nghe. Lý do không nằm ở kỹ thuật dựng bài, mà ở sự chân thật và liền mạch trong cảm xúc. Đen không giật spotlight, cũng không vội vàng dồn dập. Anh kể về hành trình sống, về những khoảnh khắc bé nhỏ, về thiên nhiên, bạn bè, gia đình và lòng biết ơn, như một người đã băng qua giông gió và giờ đủ sự chững chạc, tự tin ở tâm thế chậm rãi để chiêm nghiệm lại.

Dẫu thời lượng dài nhưng Lãng đãng lại có cấu trúc âm nhạc tối giản, hiệu quả. Bài rap có bố cục rõ ràng: Verse 1 - điệp khúc - verse 2. Không có sự thay đổi tempo đột ngột, không có cao trào, luôn ổn định về tính chất âm nhạc với một sự nhất quán nhẹ nhàng, đều đặn. Có thể nói, đây là một kiểu cấu trúc "tĩnh", không có kịch tính như đa phần các bài rap vốn thuộc loại nhạc rất "động". Nhưng, chính cái "tĩnh" ấy lại hợp với nội dung chiêm nghiệm, khiến người nghe có cảm giác đang được dẫn vào một cuộc dạo chơi trong tâm trí người nghệ sĩ.

MV "Lãng đãng":

Trong phần hình ảnh, Đen với Lãng đãng, không phá cách bằng hình ảnh gây sốc hay sản xuất cầu kỳ. Anh chọn cách phá cách bằng nội dung. Nhiều khi ở đâu đó, lời rap bị biến thành công cụ để "ra oai" hay thậm chí "châm chọc", thì ở đây, Đen dùng lời rap để đối thoại với… chính mình. Đó là một cách đi riêng không dễ làm, cần sự can đảm.

Nhìn từ góc độ thị trường âm nhạc, rất ít rapper hiện nay khi ra sản phẩm mà không chú ý đến yếu tố "gây nghiện", viral. Cũng vì thế, Đen gần như đang tiếp tục mở thêm một "lối nhỏ" cho riêng mình. Đen đang làm được điều mà không phải nghệ sĩ nào cũng làm được: Giữ vững bản sắc cá nhân mà không bị cuốn vào guồng xoáy thương mại.

Đen và hành trình tự chữa lành

Mặc dù Đen có nói "Tôi không biết viết nhạc chữa lành/ Vì tôi không phải là người may vá", nhưng thực tế bài Lãng đãng và cả phong cách xuyên suốt của anh lại cho thấy anh đang làm được điều đó, không ồn ào mà bằng một cách riêng: Nói thật, sống thật, viết thật theo cảm xúc của chính mình. Thông điệp của Lãng đãng là lời nhắc rằng không ai có thể chữa lành cho bạn, trừ chính bạn. Đen không vẽ ra viễn cảnh hồng hào, anh khẳng định trong lời nhắn nhủ nhẹ nhàng mà sâu sắc rằng: "Mỗi người có thể tự mình thay lá".

Có khán giả chia sẻ: "Sau 9 tiếng làm việc mệt mỏi, tôi về nhà đeo tai nghe và ngã thân mình vào bài nhạc này, cảm giác như đang được vỗ về" (tài khoản @HuyNhật-z1l). Khán giả khác lại liên hệ với chính bản thân mình trong thời điểm hiện tại khi cho biết: "Nghe 2 từ "cáng đáng" em không nhịn được mà rơi nước mắt, có lẽ chúng ta đều đang gồng mình nhỉ... Và một ngày, có người hiểu được, nó sẽ như một cái ôm, cái xoa đầu, cái vỗ vai" - khán giả này gửi lời cảm ơn người trong cuộc và nhắn nhủ: "Dù người khác nói anh thay đổi đi nữa, em chúc anh luôn được là chính anh!" (TK @AHHHH5993).

Có khán giả lại cho rằng: Đối với những ai sống nội tâm, thích từ ngữ, thích trải nghiệm và hay tự vấn với bản thân mình thì có lẽ nhạc Đen là một vùng đất cực kỳ thoải mái! Vị khán giả này khẳng định: "Mình thấy chính mình trong những lyrics của Đen, tự dừng lại để suy ngẫm về những gì xảy ra. Mình không thấy cô đơn nữa" (TK @Soleil193)…

Có rất nhiều khán giả đón nhận Lãng đãng, và cách tiếp cận trải nghiệm với bài rap này của mỗi người mỗi khác nhưng về cơ bản, họ thấy một phần mình ở đâu đó trong thế giới nội tâm bằng âm nhạc ấy.

Trong bức tranh sôi động của âm nhạc Việt Nam hôm nay, Lãng đãng không phải là mảng màu nổi bật về lượt view nhưng điều đó không làm giảm giá trị của nó. Bởi vai trò của một tác phẩm âm nhạc không chỉ nằm ở con số, mà còn ở khả năng lan tỏa cảm xúc. Và với Đen, đây có lẽ còn là một cột mốc nữa trong hành trình âm nhạc của mình, hành trình định hình rap với màu sắc riêng, chậm hơn, sâu hơn mà vẫn giữ nhịp rap và luôn đủ sưởi ấm tâm hồn người nghe giữa những xô bồ của dòng đời.