Hàng tỷ quả bóng Golf bị mất mỗi năm - Chúng đi đâu?

Tiger Woods nhăn mặt đầy thất vọng khi quả bóng của anh rơi tõm xuống Thái Bình Dương. Đây chỉ là một khoảnh khắc nhỏ trong màn trình diễn được xem là đỉnh cao lịch sử golf.

Với chiến thắng cách biệt 15 gậy tại US Open 2000 ở Pebble Beach, California, Woods đã chứng minh tài năng vượt trội, có thể không ai sánh bằng. Dẫu vậy, ngay cả huyền thoại này cũng không tránh khỏi việc mất bóng. Cú đánh lệch từ hố 18 chìm sâu 12 mét, chỉ là một trong hàng loạt quả bóng trắng, hồng, vàng nằm rải rác dưới đáy biển Stillwater Cove.

Nếu một tay golf xuất sắc như Woods, người sau này giành 82 danh hiệu PGA Tour, còn để mất bóng ở đỉnh cao phong độ, thì hàng triệu golfer bình thường trên toàn cầu mỗi năm mất bao nhiêu? Câu trả lời: Một con số khổng lồ.

Những con số giật mình

Theo Hiệp hội Golf Mỹ (USGA), năm 2023 có tới 45 triệu người chơi golf tại Mỹ, lập kỷ lục mới. Ngoài ra, R&A ghi nhận thêm 31,6 triệu golfer đăng ký và không đăng ký ở 146 quốc gia trên thế giới. Số liệu này cho thấy sức hút của môn thể thao này ngày càng tăng.

Năm 2019, Mỹ sở hữu 43% tổng số sân golf toàn cầu, với 16.752 sân, theo R&A. Con số này vượt xa cả số lượng cửa hàng Starbucks hay McDonald's tại quốc gia này. Theo Quỹ Golf Quốc gia (NGF), năm 2023, người Mỹ đã chơi 531 triệu vòng golf trên khắp các sân. Với mật độ sân dày đặc và lượng người chơi đông đảo, việc mất bóng trở thành điều không thể tránh khỏi.

Bất kỳ tay golf nghiệp dư nào cầm gậy đều hiểu, khả năng giữ nguyên quả bóng ban đầu đến cuối vòng đấu là rất mong manh. Kỹ năng, địa hình sân và cả điều kiện thời tiết đều ảnh hưởng. Các chuyên gia ước tính mỗi golfer trung bình mất từ 1 đến 4 quả mỗi vòng. Shaun Shienfield, CEO của Found Golf Balls – công ty chuyên thu hồi và bán lại hàng triệu quả bóng mất ở Mỹ và Canada – cho biết con số thực tế dao động từ 3 đến 4 quả mỗi vòng, dựa trên kinh nghiệm nhiều năm.

Với ước lượng thấp nhất của Shienfield, từ năm 2020, Mỹ mất hơn 1,5 tỷ quả bóng mỗi năm. Nếu xếp chúng thành một hàng dài, chúng sẽ quấn quanh chu vi Trái đất – 40.075km – hơn 1,5 lần. Thêm vào đó, với hàng chục triệu golfer trên toàn cầu, con số mất mát có thể tăng vọt. Torben Kastrup Petersen, quản lý sân của Liên đoàn Golf Đan Mạch, người nghiên cứu tác động môi trường của bóng golf mất, nhận định: "Dù khó có con số chính xác toàn cầu, lượng bóng mất có thể dễ dàng vượt 3-5 tỷ quả mỗi năm."

Với sân golf hiện diện ở 84% quốc gia trên thế giới, từ đồng băng lạnh giá Greenland đến miệng núi lửa Hawaii, từ đỉnh núi Nam Phi cao 1.372m đến vùng nước cá voi Na Uy, ít nơi nào thoát khỏi "dấu chân" của những cú đánh hỏng. Thậm chí, không cần sân golf cũng mất bóng. Năm 2009, các nhà khoa học Mỹ tìm kiếm quái vật Loch Ness bằng tàu ngầm phát hiện hàng chục ngàn quả bóng chôn vùi dưới đáy hồ Scotland sâu 229 m, trong bùn đen. Người dân địa phương và du khách có thể đã dùng hồ này làm sân tập không chính thức nhiều năm, khiến việc thu hồi trở thành nhiệm vụ bất khả thi mà không có thiết bị chuyên dụng và chi phí lớn.

Nguy cơ từ nước

Nhà sinh học bảo tồn đam mê đại dương Matthew Savoca, người đang hoàn thành tiến sĩ sinh thái tại Đại học California, nhận được câu hỏi bất ngờ từ một học sinh trung học. Alex Weber, học sinh lớp 11 trường Carmel High, hỏi ý kiến Savoca – tác giả nhiều nghiên cứu về ô nhiễm nhựa ảnh hưởng động vật biển – về phát hiện khi lặn ở Vịnh Monterey gần Pebble Beach.

Savoca ngạc nhiên khi Weber mở cửa ga ra nhà để khoe từng thùng bóng golf tràn ngập. Đầu năm 2017, Weber và bạn Jack Johnston đã thu khoảng 10.000 quả. Trong 1,5 năm tiếp theo, họ huy động bạn bè, gia đình nhặt thêm gần 30.000 quả từ bờ biển và vùng nước nông gần Pebble Beach, Cypress Point và Carmel River Mouth. Một số nhân viên sân Pebble Beach nổi tiếng cũng tham gia, đóng góp thêm 10.000 quả, đưa tổng số lên 50.681 quả – tương đương 2,56 tấn rác nhựa, nặng bằng một xe tải nhỏ.

Phát hiện này được tổng hợp trong bài báo chung được bình duyệt, làm nền tảng cho giải pháp quy mô lớn. Savoca ước tính riêng tại Pebble Beach, tới 186.000 quả – tức 9,42 tấn rác – rơi xuống nước mỗi năm. "Nếu muốn giảm vấn đề, cần bản đồ rõ ràng: ô nhiễm ở đâu, bao nhiêu, cách thu hồi hiệu quả, và hậu quả nếu không làm," Savoca nói với CNN.

Theo Savoca, hậu quả rất nghiêm trọng với hải cẩu, rái cá biển California. Bóng golf hiện đại gồm lõi cao su tổng hợp (polybutadiene) bọc polymer tổng hợp (urethane elastomer). Nhà sản xuất thêm kẽm oxit, kẽm acrylate, benzoyl peroxide để tăng độ bền – các chất "độc cấp tính" với sinh vật biển. Khi nguyên vẹn, bóng ít nguy hiểm, nhưng khi phân hủy dưới đáy biển, hóa chất và hạt nhựa nhỏ xâm nhập đại dương. "Chúng nhỏ dần, lọt vào chuỗi thức ăn, rồi vào cơ thể chúng ta," Savoca giải thích.

"Khi thành mảnh siêu nhỏ, không thể dọn sạch – chúng ở đó mãi mãi," anh nhấn mạnh. "Nhưng khi còn lớn để thu hồi, ta có cơ hội ngăn ô nhiễm không thể xử lý sau hàng thập kỷ hay thế kỷ." Savoca ước tính 28 kg rác không thu hồi được đã mất vào biển từ số bóng gần Pebble Beach. Với hàng trăm sân ven biển trên toàn cầu, con số toàn cầu sẽ lớn hơn nhiều.

Mitchell Schols, sáng lập Biodegradable Golf Balls (Canada), ước tính "rất thận trọng" rằng Bắc Mỹ mất 1 triệu quả xuống biển mỗi năm. Ông cho rằng 5 thị trường golf lớn tiếp theo – Nhật Bản, Hàn Quốc, Anh, Đức, Úc – mỗi nước mất 100.000 quả/năm. Với sân nội địa chiếm ưu thế, hàng tỷ quả bóng vào môi trường là vấn đề khó lường. "Chỉ ở Mỹ đã hàng chục ngàn tấn rác mỗi năm," Savoca nói. "Thật khó hình dung."

Nghiên cứu năm 2009 của Liên đoàn Golf Đan Mạch phát hiện bóng giải phóng kim loại nặng khi phân hủy, với lượng kẽm vượt mức nguy hiểm trong lõi cao su. Thời gian phân hủy tự nhiên từ 100 đến 1.000 năm. Quản lý sân Petersen kêu gọi: "Cần giải pháp toàn ngành, không chỉ quản lý rác mà còn giảm tác động sinh thái." Ông nhấn mạnh golfer cần nhận thức hơn về ảnh hưởng môi trường của bóng mất.

Cần ngay các giải pháp

Gần đây, các giải pháp tiềm năng xuất hiện. Schols ra mắt Biodegradable Golf Balls, cung cấp bóng "không tội lỗi" cho golfer chơi gần hoặc trên nước. Bóng làm từ hợp chất phân hủy sinh học, tan trong 4 tuần khi tiếp nước, giải phóng tinh bột ngô và polyvinyl alcohol (PVA) – polymer tan không độc. Trên đất, bóng mất 1-2 năm phân hủy. Sản phẩm nhắm đến resort ven biển, sự kiện, chủ tàu, tàu du lịch, không phải golfer thường, vì thiếu lõi cao su làm giảm 30% cự ly.

Albus Golf (Tây Ban Nha) phát triển Ecobioball và Ecocoralball, tan trong 48 giờ khi tiếp nước, giải phóng thức ăn cá và san hô. Tuy nhiên, tuổi thọ "dùng một lần" và hiệu suất thấp khiến chúng ít được golfer chuyên nghiệp chấp nhận. Schols ngạc nhiên khi các công ty lớn chưa ra bóng "xanh" hiệu suất cao. Ông đang phát triển phiên bản riêng và lạc quan: "Chỉ là vấn đề thời gian trước khi các thương hiệu lớn chú trọng bền vững."