Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV: Để giảm thiểu, kiểm soát bạo lực học đường

Sáng 20/6, tiếp tục chương trình chất vấn của Quốc hội, nhiều đại biểu chất vấn Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn về cung cấp bữa ăn an toàn cho học sinh trong trường học; vấn nạn bạo lực học đường, nhất là bạo lực về tinh thần.

Khi nào "quét sạch" bạo lực học đường

Chất vấn tại phiên họp, đại biểu Nguyễn Minh Tâm (Quảng Bình) nêu, thời gian qua, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có các giải pháp với nhiều hình thức để chỉ đạo, xử lý quyết liệt đối với các trường hợp bạo lực học đường. "Nhưng thực trạng bạo lực học đường, đặc biệt là bắt nạt trên mạng từ năm 2023 đến nay có những diễn biến báo động, di chứng để lại lâu dài. Đây là một thách thức đáng lo ngại đối với môi trường giáo dục, ảnh hưởng đến thế hệ trẻ cả về thể chất, tinh thần và ngăn cản phát triển con người toàn diện", đại biểu Nguyễn Minh Tâm nhấn mạnh.

Với nhiệm vụ phải "quét sạch" bạo lực khỏi trường học, là người đứng đầu ngành Giáo dục và Đào tạo, đại biểu đặt câu hỏi: "Bộ trưởng có những biện pháp thực thi như thế nào? Khi nào trong trường học không còn bạo lực học đường và Bộ trưởng có thể cam kết về thời điểm trong tương lai và trách nhiệm của nhà trường, cách xử lý như thế nào khi để xảy ra tình trạng này?".

Cảm ơn những câu hỏi nhân văn của đại biểu khi bày tỏ bức xúc đối với vấn đề bạo lực học đường, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn khẳng định: "Chúng tôi - những người làm giáo dục, hơn ai hết, luôn đau đáu một điều là trong trường học sẽ không còn bạo lực học đường, mọi trường học đều là trường học hạnh phúc, không còn bạo lực".

Tuy nhiên, Bộ trưởng cho biết, trường học cũng là một bộ phận không thể tách rời khỏi xã hội. "Bức tường" vây quanh trường học ngày càng trở nên mong manh. Khoảng cách từ bên trong trường học và bên ngoài trường học dần bị xóa nhòa bởi hệ Internet, mạng xã hội và các phương tiện truyền thông hiện đại. Với tư cách là một phần của xã hội, vấn đề bạo lực của xã hội, đặc biệt của xã hội hiện đại còn đang diễn biến rất phức tạp.

"Nếu như nói một ngày nào đó mà trong trường học không còn bạo lực, tôi có thể nói được. Đó là ngày mà người lớn không đánh nhau nữa. Ngày đó, trẻ con chỉ nhìn nhau bằng ánh mắt yêu thương thuần túy. Song điều đó rất khó. Chúng ta phải đối mặt đầy đủ với hiện thực, là bằng mọi cách, mọi biện pháp để giảm thiểu, hỗ trợ, kiểm soát bạo lực học đường", Bộ trưởng chia sẻ.

Theo số liệu thống kê điều tra của giáo dục, 70% các học sinh có hành vi bạo lực đối với người khác, đều có hoàn cảnh gia đình đặc biệt, hoặc là bố mẹ ly hôn, hoặc chứng kiến bạo lực gia đình, hoặc bản thân bị bạo lực gia đình.

Cho rằng điều đó ảnh hưởng đến đời sống tâm lý, thái độ ứng xử, quan điểm của các em học sinh, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn chia sẻ: "Một phần rất quan trọng của giáo dục đạo đức, nhân cách, quyết định thái độ, hành vi ứng xử của học sinh chính là gia đình, sự gương mẫu của người lớn. Còn về trường học, nhà trường hết sức tích cực hỗ trợ tâm lý, tăng cường dạy đạo đức, hoạt động giáo dục tích cực để kiểm soát, hạn chế học sinh sa vào những hành vi bạo lực".

Bạo lực học đường trên không gian mạng có tính chất ngày càng phức tạp

Chất vấn về vấn đề này, đại biểu Nàng Xô Vi (Kon Tum) cho biết, theo Báo cáo của Bộ Giáo dục và Đào tạo, bạo lực học đường vẫn là thách thức đáng lo ngại trong ngành giáo dục hiện nay. Đáng chú ý, hình thức đang chuyển dần từ bạo lực thể chất sang bạo lực tinh thần, đặc biệt trên không gian mạng.

Đại biểu nêu, ở các địa bàn miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vấn đề này đang trở nên đáng lo ngại hơn khi học sinh còn thiếu kỹ năng tự bảo vệ. Giáo viên kiêm nhiệm nhiều vai trò. Nhà trường còn thiếu đội ngũ chuyên gia tâm lý học đường. Sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, xã hội và nhà trường còn thiếu. Đại biểu Nàng Xô Vi đề nghị Bộ trưởng làm rõ lộ trình để xây dựng môi trường học tập an toàn, lành mạnh, nhân văn cho các học sinh ở những vùng điều kiện kinh tế xã hội đặc biệt khó khăn.

Trả lời chất vấn, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, đối với các cơ sở giáo dục ở khối các khu vực đô thị, ven đô, khu vực tập trung nhiều dân cư, các trường có tính chất phức tạp riêng. Các trường khu vực vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, vấn đề bạo lực học đường cũng khác.

"Nhưng công bằng mà nói, vấn đề bạo lực học đường trong các trường học ở khu vực vùng sâu, vùng xa không đến mức phức tạp như các trường ở khu vực đô thị. Nhưng vấn đề bạo lực học đường trên không gian mạng có mức độ và tính chất ngày càng phức tạp hơn", Bộ trưởng nêu.

Bộ trưởng dẫn chứng, trong số các vụ bạo lực học đường diễn ra hiện nay, khoảng 20-25% là hình thức bạo lực học đường trên không gian mạng. Hình thức bắt nạt trực tuyến có xu hướng gia tăng và ngày càng phức tạp.

"Đây là một vấn đề trong phòng, chống bạo lực học đường, ngành Giáo dục và Đào tạo cần phải tập trung hơn vấn đề bạo lực trực tuyến, bắt nạt trực tuyến, bạo lực trên không gian mạng đối với học sinh", Bộ trưởng cho biết.

Tăng cường kiểm tra, giám sát bữa ăn trường học

Trả lời câu hỏi chất vấn của đại biểu về vấn đề an toàn thực phẩm trường học, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, việc kiểm soát thực phẩm, bữa ăn để trường học được an toàn là vấn đề lớn, cần được nhiều ngành, đơn vị quan tâm và vào cuộc.

Về các quy định và thể chế hiện nay, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, các văn quy định để hướng dẫn về vệ sinh an toàn thực phẩm đối với trường học hầu như đều là các thông tư liên tịch giữa Bộ Giáo dục và Đào tạo và Bộ Y tế.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục cho biết, ông cũng đã đề xuất nên thống nhất một việc là một đầu mối quản lý. Đối với việc này, đầu mối quản lý về vệ sinh an toàn thực phẩm thì nên giao Bộ Y tế để quy định cho chặt chẽ. Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ là đơn vị thực hiện một cách đầy đủ thuộc về trách nhiệm thì mạch lạc hơn, theo đúng nguyên tắc "một việc một đầu mối quản lý".

Bên cạnh đó, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh cần tăng cường việc kiểm tra, giám sát của tổ chức chính quyền địa phương, nhất là kiểm soát nguồn gốc thực phẩm. Trên tinh thần phối hợp với Bộ Y tế, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ tổ chức kiểm tra việc thanh, kiểm tra của các địa phương đối với việc kiểm soát nguồn gốc thực phẩm.

Đối với điều lệ của nhà trường, quy chế hoạt động của nhà trường, trách nhiệm của nhân viên phục vụ bữa ăn của học sinh, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ tăng cường kiểm tra, giám sát trong thời gian sắp tới.