Thể thao Việt Nam và thách thức Top 50 Olympic: TP.HCM 'làm mới' Đại hội TDTT toàn quốc được không?

Bộ VH, TT&DL vừa chính thức phê duyện đề án tổ chức Đại hội TDTT toàn quốc lần X-2026, qua đó sẽ có 47 môn thi bao gồm 22 môn thuộc chương trình Olympic, 7 môn thuộc Asiad mà chưa có trong Olympic, cùng với sự xuất hiện của môn thể thao đang "hot" là pickleball.

Có thể nói chưa có thời điểm nào thích hợp hơn để TP.HCM đăng cai Đại hội TDTT toàn quốc như kỳ Đại hội sắp tới. Đã 20 năm tính từ lần gần nhất năm 2006 đến nay, thể thao TP.HCM đã thay đổi gần như hoàn toàn sau khi sáp nhập tỉnh thành. Chính vì thế, có rất nhiều kỳ vọng được đặt vào TP.HCM ở lần tổ chức lần này.

Đầu tiên và có lẽ là mục tiêu bắt buộc: TP.HCM phải lấy lại vị trí số 1 toàn đoàn, điều họ chưa từng làm được suốt từ năm 1995 đến nay. Lý do khá đơn giản: trong khi TP.HCM có sự hợp nhất thành tích của các VĐV đến Bình Dương và Bà Rịa-Vũng Tàu (cũ) thì 2 đoàn Hà Nội và Quân đội không có thay đổi gì trên lý thuyết. Lợi thế chủ nhà càng buộc TP.HCM phải thực hiện cho được mục tiêu này.

Cũng vì có những ưu thế ấy, mà thành tích toàn đoàn hay dấu ấn chuyên môn không phải là kỳ vọng lớn nhất đối với TP.HCM. Thể thao Việt Nam đang mong muốn nhìn thấy TP.HCM thực hiện các bước đột phá lớn trong khâu tổ chức để "làm mới" một sự kiện đang rơi vào tình trạng cũ kỹ và thiếu sức sống do không tạo được sự khác biệt đáng kể, không tác động mạnh đến sự phát triển của nền thể thao quốc gia.

Ví dụ như việc quảng bá, tiếp thị cho sự kiện, một trong những điểm mạnh của đô thị kinh tế - dịch vụ hàng đầu như TP.HCM. Đại hội lần này được trải rộng trên diện tích lớn của TP.HCM sau sáp nhập, thách thức cho công tác điều hành tập trung nhưng thuận lợi là TP.HCM có cơ hội để tạo dựng bầu không khí sôi động cho Đại hội nhờ lợi thế về dân cư và nhu cầu đô thị.

Đã rất lâu rồi, TP.HCM mới tổ chức một sự kiện có quy mô như thế này, đó là dịp để họ ứng dụng công nghệ trong điều hành, sự sáng tạo trong khâu tiếp thị - quảng bá, tạo ra nhu cầu xem thể thao cho người dân TP.HCM mới.

Đây chính là cuộc tập dượt quan trọng để thể thao TP.HCM tính toán đến khả năng đăng cai SEA Games hay thậm chí là Asiad. Đại hội TDTT toàn quốc vẫn là một sự kiện thể thao đa môn, thu hút lượng lớn VĐV tranh tài và tiếp cận đến gần 10 triệu người hâm mộ có thể theo dõi sự kiện. Tổ chức thành công, ngành thể thao sẽ có đủ cơ sở để xây dựng kế hoạch cho các sự kiện lớn hơn, trong đó có việc đầu tư cơ sở vật chất mới.

Nhìn ở góc độ quốc gia, người ta kỳ vọng TP.HCM sẽ tạo cảm hứng cho các địa phương trong việc nhận đăng cai Đại hội TDTT toàn quốc. Thật vậy, nếu chúng ta không có kế hoạch dừng, hoặc thay đổi đáng kể sự kiện định kỳ 4 năm/lần này, thì rất cần "làm mới" Đại hội, qua đó giúp các địa phương khác tiếp cận với việc đăng cai dễ dàng hơn.

Đây là một nhu cầu thực tế sau khi chỉ còn 34 tỉnh – thành. Nhiều địa phương có phong trào mạnh, nhưng chưa từng đăng cai như An Giang, Cần Thơ hay Hải Phòng thì sau sáp nhập có thể đã đủ điều kiện hoặc phát sinh nhu cầu tổ chức nhằm đầu tư cho thể thao tại chỗ.

Vấn đề là Đại hội TDTT toàn quốc phải tạo ra được những giá trị rõ ràng hơn, có những yếu tố khác biệt, bên cạnh hoạt động thi đấu chuyên môn.

Đại hội TDTT toàn quốc lần X diễn ra ở giai đoạn mang tính bước ngoặt của đất nước. Bên cạnh ý nghĩa "tổng rà soát, đánh giá" năng lực thể thao của các địa phương sau sáp nhập, thì sự kiện này có duy trì được vai trò, thể hiện được sự cần thiết hay không, hoặc cần thay đổi ra sao, có thể tùy thuộc vào mức độ thành công của TP.HCM ở lần đăng cai này.