Tiên phong định hình tương lai âm nhạc AI

Trong bối cảnh công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) đang bùng nổ và dần thâm nhập sâu rộng vào mọi lĩnh vực, ngành công nghiệp âm nhạc cũng không nằm ngoài xu thế này. 

Sony Music, một trong những “ông lớn” trong ngành âm nhạc toàn cầu, đang thể hiện vai trò tiên phong trong việc tích hợp AI vào hoạt động sáng tạo và kinh doanh âm nhạc. CEO kiêm Chủ tịch Sony Music, ông Rob Stringer, vừa có những chia sẻ quan trọng về tầm nhìn và chiến lược của công ty trong việc khai thác sức mạnh của AI để định hình tương lai âm nhạc.

Tầm nhìn táo bạo của Sony Music về AI trong âm nhạc

Tại buổi thuyết trình kinh doanh của Tập đoàn Sony năm 2025, ông Rob Stringer đã nhấn mạnh rằng Sony Music sẽ tiến hành ký kết các hợp đồng với các công ty phát triển sản phẩm AI âm nhạc trong năm nay. Mục tiêu là cùng nhau xây dựng tương lai của âm nhạc một cách đúng đắn và có trách nhiệm. Ông nói: “Chúng tôi sẽ chia sẻ toàn bộ doanh thu với các nghệ sĩ và nhạc sĩ, dù là từ việc đào tạo AI hay sản phẩm đầu ra, để họ được đền bù xứng đáng ngay từ ngày đầu tiên của kỷ nguyên mới này”.

Ông Stringer cũng so sánh cuộc cách mạng AI hiện nay với sự chuyển dịch từ sở hữu sang nghe nhạc trực tuyến (streaming) cách đây hơn một thập kỷ. “Chúng ta đang đứng trước một bước ngoặt lớn, nơi AI sẽ trở thành công cụ mạnh mẽ để tạo ra những bản nhạc mới đầy sáng tạo và mang tính đột phá” - ông nói.

Hợp tác với hơn 800 công ty AI và các thách thức đạo đức

Sony Music đã chủ động tiếp cận và hợp tác với hơn 800 công ty trong lĩnh vực AI, tập trung vào các vấn đề quan trọng như tạo ra sản phẩm AI một cách có đạo đức, bảo vệ bản quyền nội dung, phát hiện vi phạm, nâng cao chất lượng siêu dữ liệu và tối ưu hóa âm thanh cũng như dịch thuật. Đây là những chiến lược quan trọng để đảm bảo rằng sự phát triển của AI trong âm nhạc không làm tổn hại đến quyền lợi của các nghệ sĩ và nhà sáng tạo nội dung.

Tuy nhiên, ông Stringer cũng thừa nhận rằng hiện nay vẫn còn rất ít sự hợp tác thực sự giữa các bên, ngoại trừ một số ít công ty có quan điểm đạo đức rõ ràng. Điều này đặt ra thách thức lớn trong việc xây dựng một hệ sinh thái AI âm nhạc bền vững và công bằng.

Vấn đề bản quyền và các vụ kiện lớn

Một trong những điểm nóng hiện nay là tranh chấp về việc sử dụng dữ liệu bản quyền để đào tạo các mô hình AI âm nhạc. Các công ty như Suno và Udio đang sử dụng các tác phẩm âm nhạc có bản quyền, bao gồm cả những sản phẩm của Sony Music, Universal Music Group và Warner Music Group, để huấn luyện AI mà chưa có giấy phép hợp pháp. Điều này đã khiến ba “ông lớn” âm nhạc nộp đơn kiện Suno và Udio với cáo buộc vi phạm bản quyền trên quy mô “gần như không thể tưởng tượng được”.

Ông Stringer nhấn mạnh rằng những người tạo ra nội dung gốc phải được đền bù công bằng khi sản phẩm của họ được sử dụng để phát triển công nghệ AI. “Có thể sẽ có những nghệ sĩ trẻ ngồi trong phòng ngủ của họ, tạo ra âm nhạc tương lai nhờ AI. Nhưng nếu họ sử dụng nội dung hiện có để tạo ra điều gì đó kỳ diệu, thì những người sáng tạo ban đầu phải được tôn trọng và trả công xứng đáng” - ông nói.

Mô hình cấp phép AI và thách thức trong việc chia sẻ doanh thu

Hiện tại, các cuộc đàm phán về cấp phép âm nhạc cho AI vẫn đang trong giai đoạn phức tạp. Một số đề xuất lấy cảm hứng từ mô hình cấp phép streaming, tức là các công ty AI sẽ mua giấy phép bao trùm toàn bộ danh mục âm nhạc của một hãng để đổi lấy khoản thanh toán nhất định. Tuy nhiên, việc phân chia doanh thu từ đó lại là bài toán khó, bởi khác với streaming, AI tạo ra sản phẩm mới dựa trên nhiều nguồn nhạc khác nhau mà không thể dễ dàng xác định tần suất sử dụng từng bài hát trong quá trình tạo ra sản phẩm.

Hiện tại, Suno và Udio chưa cung cấp công cụ để xác định chính xác các bản nhạc đã được sử dụng trong quá trình tạo ra sản phẩm AI. Các chuyên gia cũng chưa thống nhất về việc liệu công nghệ có đủ phát triển để giải quyết vấn đề này hay chưa.

Hướng đến một thị trường AI âm nhạc minh bạch và tự do

Ông Stringer bày tỏ mong muốn các công ty âm nhạc và công nghệ AI sẽ đạt được các thỏa thuận trong khuôn khổ thị trường tự do, tránh sự can thiệp quá mức từ chính phủ. “Khi các thỏa thuận được thực hiện, chính phủ sẽ thấy rõ một thị trường vận hành hiệu quả và không cần phải nghe theo áp lực từ các công ty công nghệ” - ông nói.

Hiện nay, nhiều công ty AI vẫn cho rằng họ không cần cấp phép bản quyền nhờ vào lập luận “sử dụng hợp lý” (fair use). Tuy nhiên, ông Stringer lạc quan rằng quan điểm này sẽ thay đổi, đặc biệt khi Văn phòng Bản quyền Hoa Kỳ (USCO) đã lên tiếng phản đối việc sử dụng hàng loạt tác phẩm có bản quyền cho mục đích thương mại mà không có sự cho phép hợp pháp.

Sony Music đang thể hiện rõ vai trò tiên phong trong việc định hình tương lai âm nhạc dựa trên công nghệ AI. Với tầm nhìn chiến lược, sự hợp tác rộng rãi và cam kết bảo vệ quyền lợi của nghệ sĩ, Sony không chỉ muốn khai thác sức mạnh của AI để tạo ra âm nhạc mới mà còn muốn xây dựng một hệ sinh thái công bằng, minh bạch và bền vững cho ngành công nghiệp âm nhạc trong kỷ nguyên số.

Cuộc cách mạng AI trong âm nhạc đang ở giai đoạn đầu, và Sony Music cùng các đối tác sẽ là những người tiên phong dẫn dắt sự thay đổi này, mở ra một tương lai đầy hứa hẹn cho nghệ sĩ, người nghe và cả ngành công nghiệp âm nhạc toàn cầu. Qua đó, chúng ta có thể kỳ vọng rằng âm nhạc AI không chỉ là công nghệ mà còn là nghệ thuật, là cầu nối giữa truyền thống và đổi mới sáng tạo.