Ghi nhớ, tri ân và trân trọng lịch sử là nền tảng để chúng ta vững bước tiến vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên phát triển - đó là thông điệp được Tổng Bí thư Tô Lâm đưa ra trong buổi gặp mặt các đồng chí lão thành cách mạng, cán bộ tiền khởi nghĩa, Mẹ Việt Nam anh hùng, tướng lĩnh, Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân ngày 31/7 vừa qua.

Tại đó, người đứng đầu Đảng Cộng sản Việt Nam phát biểu: "Các đồng chí là biểu tượng cao đẹp của chủ nghĩa anh hùng Cách mạng, là đại diện cho thế hệ anh hùng của dân tộc anh hùng, là những chiến sỹ xung kích làm nên Thời đại Hồ Chí Minh được bạn bè năm châu khâm phục, trân trọng, suy tôn "là lương tri, là lẽ sống của thời đại".

Có một thực tế: hàng năm, vào mỗi dịp tháng Tám mùa Thu lịch sử, cả cộng đồng luôn hướng về cột mốc kỷ niệm Cách mạng tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9. Và trong niềm vui chung, đó cũng là lúc nhiều hoạt động tưởng nhớ và tri ân những người có công với Tổ quốc diễn ra trên khắp mọi miền - như một lẽ tất yếu gắn với tâm thức "uống nước nhớ nguồn".

Đặt trong dòng chảy ấy, khi nói tới việc "ghi nhớ, tri ân và trân trọng lịch sử", Tổng Bí thư Tô Lâm không chỉ nhắc lại một chuẩn mực đạo lý cơ bản với người Việt Nam. Xa hơn, ông chia sẻ một nguyên lý cơ bản cho mọi nền văn hóa: Lịch sử luôn là nền tảng tinh thần và giá trị cốt lõi để làm nên căn tính, diện mạo, sức sống của một dân tộc. Tại đó, lịch sử giúp cộng đồng không mất phương hướng giữa những biến chuyển không ngừng của thời đại - và cũng giúp mọi thế hệ hiểu trọn vẹn những di sản mà tiền nhân trao lại cho mình.

Những khái niệm như "lẽ sống của thời đại", "lương tri" được nhấn mạnh trong phát biểu của Tổng Bí thư không chỉ mang ý nghĩa biểu tượng. Đó cũng là lời nhắc nhở về một chuẩn mực tư duy cần có ở những thế hệ kế tiếp: Coi lịch sử như tấm gương lớn để tự định vị bản thân trong dòng chảy chung. Bởi, nếu hiểu được lịch sử là "lương tri", mỗi người sẽ không thể vô cảm, thờ ơ với những hệ giá trị đã được kiểm chứng - mà luôn phải tự đối thoại, soi chiếu và hành động.

Cũng như, khi tôn vinh các bậc lão thành cách mạng, các Mẹ Việt Nam anh hùng, các tướng lĩnh… là "biểu tượng cao đẹp của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, là đại diện cho thế hệ anh hùng của dân tộc anh hùng", Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh giá trị cốt lõi của truyền thống tri ân trong xã hội Việt Nam. Tại đó, giá trị của mỗi cá nhân ưu tú đều được gắn kết với hệ giá trị chung của cộng đồng, của dòng chảy lịch sử như một thể thống nhất.

Chính sự cộng hưởng ấy đã tạo nên chiều sâu và sức mạnh bền vững: Tri ân không chỉ là nguyên lý ứng xử, mà trở thành nền tảng nuôi dưỡng ý chí cộng đồng, thành hệ giá trị đạo đức gắn kết các tầng lớp một cách bền vững. Và khi ý thức tri ân được nâng tầm thành nguyên tắc sống còn, đó là lúc niềm tin chung được củng cố, còn quốc gia có thể phát huy tối đa nội lực của mình từ chiều sâu lịch sử.

Bởi thế, khi người đứng đầu Đảng Cộng sản Việt Nam nhấn mạnh: "Chúng ta mãi mãi tri ân, khắc ghi công lao trời biển của Đảng, Bác Hồ, của hàng triệu chiến sĩ, Anh hùng liệt sĩ và các tầng lớp Nhân dân…", đây không chỉ là lời khẳng định về đạo lý. Xa hơn, đó là một cam kết trách nhiệm trước lịch sử, với tư cách người đại diện của cả một dân tộc trên hành trình phát triển.

Cần nhắc lại, những phát biểu của Tổng Bí thư được đưa ra ở thời điểm cả nước vừa bước qua đợt cải cách hành chính lớn nhất trong lịch sử hiện đại - một cuộc chuyển đổi không chỉ về phương thức quản lý mà còn về tư duy và tầm nhìn phát triển quốc gia.

Nhấn mạnh "tạo đột phá mạnh mẽ trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo; tạo ra khí thế mới, xung lực mới cho sự nghiệp tiếp tục đổi mới toàn diện", Tổng Bí thư đã chỉ rõ: Cuộc cải cách ấy không thể tách rời việc tiếp nối, phát huy những hệ giá trị lịch sử đã được kiểm chứng qua nhiều thế hệ.

Bởi thế, khi hướng về các mốc son lịch sử như Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9, phát biểu của người đứng đầu Đảng Cộng sản Việt Nam đã mở ra sự kết nối rõ ràng giữa quá khứ và hiện tại: Lịch sử - và những người làm nên lịch sử - không đứng ngoài cộng cuộc đổi mới, mà chính là chỗ dựa tinh thần về bản lĩnh và khát vọng vươn lên cho cả cộng đồng.

Ở đó, ông đề cao sự cống hiến của các đồng chí lão thành cách mạng, các Mẹ Việt Nam anh hùng, các tướng lĩnh dù đã về hưu vẫn giữ vững tinh thần "quyết chiến quyết thắng", không ngừng đấu tranh với cái sai, cái xấu và trở thành điểm tựa vững chắc cho thế hệ mai sau. Sự trân trọng ấy cũng là một thông điệp: Giá trị của mỗi người không chỉ nằm ở những thành tích vốn có, mà còn ở chiều sâu nhân cách, sự gắn bó với lý tưởng, và khả năng đưa cộng đồng đến với những hệ giá trị chung.

Cũng như không ngẫu nhiên khi Tổng Bí thư nhấn mạnh đến ý nghĩa sức mạnh đoàn kết - "sức mạnh nội sinh to lớn", động lực bền vững đưa đất nước tiến lên giàu mạnh, hạnh phúc và phồn vinh. Bởi, trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, khi các giá trị truyền thống liên tục bị thử thách, chính ý thức tri ân và giữ gìn lịch sử sẽ là nền tảng gắn kết, củng cố sức mạnh nội lực của mỗi dân tộc.

Từ góc nhìn này, các cột mốc phát triển được Tổng Bí thư nhắc tới (năm 2030 Việt Nam phải trở thành quốc gia công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; năm 2045 vươn tới tầm vóc một nước phát triển, thu nhập cao) không chỉ là mục tiêu mang tính chiến lược. Đó cũng là sự tiếp nối của dòng chảy về ý chí và khát vọng từ những thế hệ đi trước. Ở đó, mỗi mục tiêu, mỗi bước tiến đều được xây dựng trên các nền tảng giá trị đã được lịch sử kiểm chứng và gắn cùng truyền thống.

Như thế, tri ân lịch sử, như tinh thần của Tổng Bí thư, cũng chính là động lực và nguồn cảm hứng mở đường cho phát triển. Bởi, một cộng đồng biết soi chiếu vào quá khứ, biết song hành cùng các hệ giá trị của lịch sử, thì sẽ đủ tự tin để bước vào kỷ nguyên mới - và "không hổ thẹn với bề dày truyền thống ngàn năm văn hiến mà cha ông truyền lại".

Bài: Trí Uẩn
Trình bày: Bách Việt
Báo Thể thao & Văn hóa