Triển lãm tranh sơn mài lớn nhất của Việt Nam tại Liên bang Nga

Ngày 30/7, tại Bảo tàng quốc gia Phương Đông ở thủ đô Moskva đã khai mạc triển lãm "Vẻ đẹp sau ánh hào quang. Tranh sơn mài Việt Nam”.

Với 80 bức tranh và 27 vật dụng nội thất, đây là triển lãm sơn mài lớn nhất từ trước đến nay của các hoạ sĩ tên tuổi nhất Việt Nam tại LB Nga. Dự án do Bộ Văn hoá Nga thực hiện, với sự hỗ trợ của Quỹ "Lịch sử Tổ quốc" của Nga và Quỹ Thúc đẩy hợp tác Nga-Việt "Truyền thống và Hữu nghị".

Bộ trưởng Văn hoá Olga Lyubimova, Giám đốc Bảo tàng cùng các quan khách Nga đã nhiệt liệt chào mừng vị khách am hiểu và yêu thích nghệ thuật từ Việt Nam – Phu nhân Tổng Bí thư Ngô Phương Ly – đến dự và phát biểu tại sự kiện nghệ thuật kỷ niệm 75 năm ngày hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao.

Tại Triển lãm, người xem được chiêm ngưỡng những phong cảnh nên thơ với không gian bất tận, những cánh đồng lúa ngập nước, những phiên chợ miền núi và đặc biệt là nghệ thuật làm sơn mài theo lối cổ của các bậc thầy mà những sáng tác của họ đã trở thành bảo vật quốc gia như Lê Quốc Lộc, Phạm Hậu, Nguyễn Tư Nghiêm, Phạm Văn Đôn, Nguyễn Trọng Kiệm, Trần Đình Thọ, Linh Chi, Dương Bích Liên, Hoàng Tích Trù.

Phát biểu khai mạc, Bộ trưởng Văn hoá LB Nga Olga Lyubimova nhấn mạnh các tác phẩm trưng bày tại Triển lãm phản ánh toàn bộ lịch sử hình thành nền mỹ thuật sơn mài của Việt Nam. Ngoài ra, người xem còn có thể nhìn thấy những trang sử sống động về một giai đoạn quan trọng trong lịch sử Việt Nam sau chiến thắng Cách mạng Tháng Tám năm 1945, hai cuộc kháng chiến chấm dứt chế độ thực dân, thống nhất hai miền Nam-Bắc năm 1975.

Đại diện Quỹ "Truyền thống và Hữu nghị" và là Chủ tịch Liên hiệp các Hội người Việt Nam tại LB Nga, ông Đỗ Xuân Hoàng, bày tỏ vinh dự được hỗ trợ tổ chức hoạt động văn hoá tầm cỡ và đáng tự hào về mỹ thuật Việt Nam.

Phát biểu tại lễ khai mạc, Phu nhân Ngô Phương Ly khẳng định sự kiện mang nhiều ý nghĩa, không chỉ về mặt văn hóa mà còn là biểu tượng sinh động cho tình hữu nghị giữa nhân dân hai nước Việt Nam và Liên bang Nga. Phu nhân khẳng định tranh sơn mài là loại hình nghệ thuật truyền thống đặc trưng của Việt Nam; là kết quả của quá trình lao động nghệ thuật công phu, tỉ mỉ, đòi hỏi sự kiên nhẫn, kỹ năng bậc thầy và cả tâm hồn của người nghệ sĩ. “Triển lãm hôm nay không chỉ là sự kiện văn hóa mà còn là nhịp cầu giao lưu nghệ thuật giữa hai dân tộc Việt – Nga”, Phu nhân nhấn mạnh.

Khán giả am hiểu và yêu nghệ thuật Nga còn được nghe Phu nhân Ngô Phương Ly đích thân giới thiệu về những nét nghệ thuật đẹp nhất, được quốc tế đánh giá cao của Việt Nam: Đó là nghệ thuật trang phục qua hình ảnh chiếc áo dài truyền thống, là nghệ thuật sơn mài đặc trưng.

Giám tuyển Triển lãm Albina Legostaeva cho biết triển lãm lần này đặc biệt có ý nghĩa khi được tổ chức để kỷ niệm những ngày sự kiện lớn của Việt Nam như 80 năm thành lập nước; 50 năm giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước; 70 năm Mặt trận Tổ quốc và 135 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, 100 năm ngày thành lập trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương - nơi mà hội hoạ sơn mài đã ra đời. Nhiều bức tranh được giới thiệu tại triển lãm là tác phẩm của những người đã học trong ngôi trường này.

Bà Albina Legostaeva đánh giá nghệ thuật tranh sơn mài hiện đại của Việt Nam ngày nay đã tiến rất xa so với nghệ thuật  của những bức tranh được giới thiệu tại triển lãm nhưng ở Việt Nam vẫn có những hoạ sĩ sáng tạo theo lối cổ, vẽ sơn mài nhiều lớp, một quá trình rất công phu để tạo ra được những tác phẩm chất lượng kỹ thuật tốt. Cũng có những hoạ sĩ sử dụng kỹ thuật hiện đại làm tranh nhanh hơn nhưng chất lượng các tác phẩm không hề kém cạnh, tập trung vào những ý tưởng mới lạ thay vì đi vào chiều sâu như những tác phẩm được làm theo phương pháp cũ. Bà Albina Legostaeva nhấn mạnh Bảo tàng Quốc gia Phương Đông thực sự may mắn có được những tác phẩm sơn mài vô giá và đó thực sự là cả một kho báu.

Nhân dịp này, Bộ sưu tập về Việt Nam của Bảo tàng Quốc gia Phương Đông cũng vinh dự được bổ sung thêm những “viên ngọc quý” là món quà của Phu nhân Ngô Phương Ly dành tặng bảo tàng và cho tất cả những khán giả LB Nga yêu quý nghệ thuật: đó là bộ áo dài được thiết kế riêng cho Phu nhân dịp thăm chính thức Liên bang Nga cùng Tổng Bí thư vào tháng 5/2025 và bức tranh "Đồi Cọ" vẽ năm 1963 của hoạ sĩ Phan Kế An, một trong những đại diện tiêu biểu nhất của hội họa Việt Nam thế kỷ 20. Bộ áo dài được làm từ lụa Việt Nam, khắc họa hình ảnh cây bạch dương, biểu tượng của nước Nga, và những bụi tre, đại diện cho Việt Nam. 

Sau triển lãm, Phu nhân Tổng Bí thư Tô Lâm cùng các đại biểu đã tham quan tất cả không gian trưng bày, thăm Phòng Việt Nam của bảo tàng.

Nhân dịp này, Phu nhân cũng tặng và giới thiệu với Bộ trưởng Văn hóa Nga, Giám đốc Bảo tàng Quốc gia Phương Đông và giám tuyển triển lãm tranh sơn mài một số vật phẩm do bà đích thân thiết kế.

Trước đó, ngay tại triển lãm đã diễn ra cuộc gặp giữa Bộ trưởng Văn hóa Nga và Phu nhân để trao đổi nhiều nội dung thúc đẩy hơn nữa hợp tác trong lĩnh vực văn hoá giữa hai nước.

Phu nhân Ngô Phương Ly bày tỏ vui mừng gặp Bộ trưởng Văn hóa Liên bang Nga Olga Lyubimova và gửi lời cảm ơn đến cá nhân Bộ trưởng cùng Bộ Văn hóa Liên bang Nga đã hỗ trợ tổ chức các hoạt động tại Nga nhân kỷ niệm 75 năm hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao. Phu nhân chỉ ra rằng văn hóa đóng vai trò rất quan trọng trong quan hệ giữa hai nước, là sợi dây liên kết giữa nhân dân Nga và Việt Nam, giúp hai bên hiểu nhau hơn. Phu nhân bày tỏ xúc động trước tình yêu văn hóa Việt Nam của người dân Nga khi có rất đông người xếp hàng vào khu vực tổ chức Lễ hội Văn hóa Việt Nam trên Quảng trường Đỏ sau lễ khai mạc ngày 25/7.

Bộ trưởng Olga Lyubimova nhấn mạnh việc tổ chức các liên hoan giao lưu văn hóa với Việt Nam đã trở thành truyền thống tốt đẹp. Trong những ngày này, Lễ hội Văn hoá Việt Nam đang diễn ra tại Moskva, thu hút rất đông khán giả và du khách đến tham quan, thưởng lãm. Khu vực lễ hội luôn hết chỗ trống. Bộ trưởng Olga Lyubimova đánh giá cao ý nghĩa của Lễ hội Văn hóa Việt Nam tại Quảng trường Đỏ và bày tỏ hy vọng sẽ có thêm nhiều hoạt động tương tự được tổ chức tại các địa phương khác của Nga vào những thời điểm thích hợp trong năm. Bộ trưởng trân trọng mời Phu nhân Ngô Phương Ly sang thăm và tham dự các hoạt động ngoại giao văn hóa sẽ diễn ra tại LB Nga.

Hoan nghênh ý tưởng và đề xuất của phía Nga, Phu nhân Ngô Phương Ly mong rằng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam cùng Bộ Văn hóa Liên bang Nga sẽ tiếp tục góp phần củng cố quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện giữa hai nước  thông qua các hoạt động hợp tác thiết thực như đào tạo, giao lưu nghệ sĩ, tổ chức các triển lãm, tuần phim và các chương trình biểu diễn nghệ thuật ở hai nước.